Thứ Tư, 13 tháng 11, 2013

Bà Rịa - Vũng Tàu: Các điểm di tích, danh thắng thu hút khách tham quan

Theo Sở Văn hóa, Du lịch và Thể thao tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, từ đầu năm đến nay, các điểm di tích, danh thắng và bảo tàng của tỉnh đã đón và phục vụ trên 355 nghìn lượt khách tham quan.

 

 

Trong đó, chỉ riêng cụm di tích Nhà tù Côn Đảo, huyện Côn Đảo đã đón trên 68 nghìn lượt khách. Nhà bảo tàng và các di tích khác đón khoảng trên 287 nghìn lượt khách.

Để có được lượng khách tham quan đến tìm hiểu và tham quan các địa điểm trên, ngành chức năng và các địa phương của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã có các hoạt động trùng tu, tôn tạo di tích lịch sử, đẩy mạnh việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc, tuyên truyền cho nhân dân địa phương hiểu rõ giá trị lịch sử, nghệ thuật của các di tích, đồng thời cùng ngành chức năng giữ gìn và bảo vệ các di tích. Tại các điểm di tích, danh lam thắng cảnh cũng đã thực hiện tốt công tác vệ sinh, chăm sóc cây xanh, phục vụ chu đáo khách tham quan.

Bảo tàng tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng đã sưu tầm được 184 hiện vật, hình ảnh và 129 hồ sơ cựu tù chính trị Côn Đảo, sưu tầm được hơn 30 cổ vật trục vớt tại vùng biển Bà Rịa – Vũng Tàu, 9 cổ vật gốm sứ từ tàu cổ X3, 16 tài liệu hiện vật giấy gốc, thực hiện cho nhiều đợt trưng bày, triển lãm phục vụ nhu cầu tham quan, tìm hiểu, nghiên cứu của người dân và du khách.

Ngoài ra, Bảo tàng Côn Đảo, huyện Côn Đảo đã phối hợp với Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 2 và Bảo tàng Khánh Hòa thực hiện triển lãm chuyên đề về chủ quyền biển đảo với hơn 300 bản đồ, hình ảnh, thư tịch cổ liên quan đến chủ quyền của Việt Nam với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Được biết, trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu hiện có 44 khu di tích lịch sử được công nhận và xếp hạng. Trong đó, có 30 di tích cấp quốc gia và 14 di tích cấp tỉnh, những di tích là minh chứng lịch sử về cuộc kháng chiến trường kỳ, vĩ đại của dân tộc.

Trong đó có những khu di tích nổi tiếng không những trong nước mà du khách quốc tế còn biết đến, đó là hệ thống di tích nhà tù trên đảo lớn nhất châu Á tại huyện Côn Đảo, nơi đây đã được công nhận Bằng di tích Quốc gia đặc biệt; Địa đạo Long Phước, trên địa bàn xã Long Phước, thành phố Bà Rịa; Căn cứ Minh Đạm thuộc địa phận huyện Đất Đỏ; Núi Dinh, trên địa bàn xã Tân Hòa, huyện Tân Thành; Khu công viên Võ Thị Sáu, tại thị trấn Đất Đỏ, huyện Đất Đỏ.../.

 

Nâng cấp tour sông Hồng, tạo sản phẩm đặc trưng

Trung tâm Thông tin xúc tiến du lịch Hà Nội vừa tổ chức đoàn khảo sát một số tuyến điểm trong lộ trình tour sông Hồng, nhằm nâng cấp phát triển thành tour du lịch Hà Nội.

Vẫn khai thác tuyến điểm đã có

Tuyến được khảo sát dọc sông Hồng gồm đền Dầm, đền Đại Lộ (hai ngôi đền thờ Mẫu thuộc huyện Thường Tín, Hà Nội), đền Đa Hòa (ngôi đền Tình Yêu thờ Thánh Chử Đồng Tử và nhị vị phu nhân), làng nghề Bát Tràng. Theo giới thiệu của Xí nghiệp đầu tư phát triển du lịch sông Hồng (Công ty Du lịch và thương mại tổng hợp Thăng Long), tuyến du lịch sông Hồng bắt đầu khai thác từ năm 1996. Hiện xí nghiệp vẫn là đơn vị duy nhất khai thác tuyến du lịch sông Hồng với đội tàu thủy gồm 3 chiếc tàu Thăng Long 18 (150 khách), tàu Thăng Long 333 (60 khách), tàu Sông Hồng 5 (40 khách).



(Ảnh: Internet)

Ngoài chương trình thuần túy bằng tàu thủy với tuyến đền Dầm, đền Đại Lộ-đền Đa Hòa-làng nghề Bát Tràng, các chương trình khác được kết hợp giữa tàu thủy và ôtô, xe đạp tới các di tích, danh thắng, làng nghề tiêu biểu nằm trên địa bàn Hà Nội, Hưng Yên và Bắc Ninh.

Theo đánh giá của các doanh nghiệp lữ hành, tuyến du lịch sông Hồng này đang chủ yếu khai thác dòng khách nội địa, kết hợp giữa du lịch sinh thái và du lịch tâm linh. Tour du lịch này hiện vẫn khai thác các điểm du lịch cũ, chưa có sự đầu tư tạo ra những sản phẩm du lịch độc đáo, nên khó thu hút khách đi lại lần thứ hai. Bà Linh Chi, Phó Giám đốc Công ty Sắc màu Việt cho biết, về cơ sở hạ tầng điểm đến, chỉ có bến đền Đa Hòa là được đầu tư bài bản giúp cho việc lên xuống tàu được thuận tiện.

Còn bến đền Dầm, đền Đại Lộ vẫn là thềm đất nên khó đi, khó đảm bảo an toàn vào mùa lũ, nhất là khi khách là người già trẻ nhỏ đi lại. Về cơ sở hạ tầng tàu thuyền có thể thỏa mãn nhu cầu của khách nội địa nhưng đón khách quốc tế cần đầu tư nâng cấp hiện đại và giảm tiếng ồn của động cơ. Ngoài ra phải chú ý vấn đề vệ sinh môi trường, an toàn cho khách.

Anh Phạm Hoàng Tuấn, Trưởng phòng Xúc tiến du lịch của Vietnamtourist tại Hà Nội cho rằng, dọc sông Hồng có nhiều điểm di tích cần bổ sung để làm phong phú chương trình. Với tiềm năng hiện có, du lịch tuyến sông Hồng hoàn toàn có thể trở thành điểm hút khách, vấn đề là cần mở rộng các điểm đến, tạo sản phẩm đặc trưng để thu hút từng đối tượng khách. Công ty Vietnamtourist tại Hà Nội sẵn sàng hợp tác để khảo sát chuyên đề mở những điểm mới hấp dẫn với đối tượng khách ngoại quốc.

Cần có cơ chế phối hợp giữa lữ hành và đơn vị khai thác

Theo nhận định của giới lữ hành, Hà Nội nên tập trung xây dựng một số tuyến tour đặc trưng của Hà Nội để quảng bá; trong đó tour du lịch trên sông Hồng có ưu thế lớn. Ông Nguyễn Chí Thành, Phó Giám đốc Xí nghiệp Đầu tư phát triển du lịch sông Hồng bày tỏ: “Năm 2009, chúng tôi phục vụ hơn 12.000 lượt khách, trong đó khách quốc tế chỉ chiếm 5%. Thời điểm cao điểm nhất của chúng tôi là những tháng sau Tết âm lịch bởi nhiều người muốn đi tuyến du lịch với mục đích tâm linh.

Cao điểm nhất là tháng 3 với trên 3.000 khách, tàu luôn đặt kín lịch đi. Trong khi đó, mấy tháng hè lại thấp điểm, nhất là tháng 7 vì lúc đó người dân có nhu cầu đi nghỉ biển nhiều. Xí nghiệp đang tìm cách để nâng cấp bến bãi và đội tàu. Với khẩu hiệu “Sông Hồng là của chúng ta”, chúng tôi mong có các đơn vị khác cùng đầu tư khai thác tuyến du lịch này.” Bà Linh Chi cho rằng, để thu hút nhiều hơn nữa khách quốc tế và khách có khả năng chi trả cao, tuyến du lịch này cần có một số tàu chất lượng cao, ví dụ như tàu gỗ hoặc tàu hình rồng, kết hợp làm du thuyền với nhà hàng nổi.

Bên cạnh đó, tùy nhu cầu từng đối tượng khách, chương trình tham quan nên thu ngắn và khách có thể sử dụng phương tiện khác để đi du lịch theo chương trình do công ty lữ hành sắp đặt. Tàu có thể quay vòng nhiều chuyến trong ngày. Ông Nguyễn Chí Thành cho biết, xí nghiệp đang tiến hành lịch chạy tàu cố định vào ngày cuối tuần. Ít khách cũng chạy và rất muốn liên kết hợp tác với các hãng lữ hành để khai thác được nhiều khách, tạo ra sản phẩm du lịch đặc trưng của Hà Nội để quảng bá, nhất là dịp kỷ niệm 1000 năm Thăng Long-Hà Nội.

Ông Trương Minh Tiến, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nội khẳng định: “Mục tiêu của chúng tôi là nâng cấp tuyến du lịch hiện có để phục vụ du khách tốt hơn trong dịp Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long-Hà Nội và Năm Du lịch Quốc gia 2010 tại Hà Nội. Sau chuyến khảo sát này chúng tôi sẽ có văn bản gửi các địa phương, Ban quản lý di tích các nơi làm tốt hơn công tác đảm bảo trật tự, vệ sinh môi trường, đầu tư hạ tầng cơ sở, xây dựng bản sắc văn hóa đón khách.

Tới đây, Sở sẽ tổ chức khảo sát tuyến du lịch này một cách kỹ lưỡng hơn để đưa vào quy hoạch phát triển du lịch của thành phố, đồng thời tạo ra sản phẩm tour du lịch cao cấp trên tuyến sông Hồng này." Hiện cảng Du lịch Bát Tràng (Gia Lâm) với mức đầu tư hơn 29 tỷ đồng nằm trong các hạng mục đầu tư hạ tầng du lịch năm 2010 đang gấp rút hoàn thành và có thể đón tàu 150 chỗ cập bến.

Dự án hoàn thành sẽ giúp thông thương hàng hóa và đón khách đến làng nghề Bát Tràng nhiều hơn. Sau khi có dự án quy hoạch phát triển tuyến du lịch này, hệ thống hạ tầng sẽ được quan tâm đầu tư nâng cấp để xứng tầm là tuyến du lịch điểm của thành phố Hà Nội./.

Phát triển du lịch phố cổ Hà Nội: Tận dụng thế mạnh để... hút khách

Nằm ở trung tâm Hà Nội, lại là địa bàn có nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh nổi tiếng của Hà Nội, khu vực phố cổ thuộc quận Hoàn Kiếm từ lâu đã là lựa chọn của nhiều du khách khi tới thăm Thủ đô. Tuy nhiên, do chưa được quan tâm đầu tư và quản lý đúng tầm nên du lịch phố cổ chưa thực sự hấp dẫn du khách so với tiềm năng vốn có.



Phố cổ, nơi người người muốn khám phá

Thống kê cho thấy trên địa bàn quận Hoàn Kiếm hiện có tới 188 di tích lịch sử - văn hóa, di tích lịch sử cách mạng; hơn 300 khách sạn ở Hà Nội từ 1 đến 5 sao, gần 200 công ty lữ hành nội địa và quốc tế, các nhà hàng, công ty cung cấp dịch vụ, vận chuyển khách du lịch và rất nhiều cơ sở mua sắm, cửa hàng lưu niệm… Rất nhiều trong số kể trên nằm trên địa bàn phố cổ, nơi vốn dĩ đã rất đặc biệt với những công trình kiến trúc có tuổi hàng trăm năm và những tập tục, nền nếp góp phần tạo nên tinh hoa Thăng Long - Hà Nội. Với những lợi thế đó, phố cổ Hà Nội lẽ ra phải là điểm dừng chân "không thể nào quên" của khách du lịch quốc tế trong hành trình khám phá Thủ đô, nhưng trên thực tế, lượng khách lưu trú dài ngày ở đây khá thấp. 


Du khách quốc tế tham quan căn nhà cổ 87 Mã Mây (quận Hoàn Kiếm).Ảnh: Nhật Nam

Ông Phạm Tuấn Long, Phó BQL phố cổ Hà Nội cho biết: Mới đây, chúng tôi đã phối hợp với sinh viên Trường đại học Pari (Pháp) tổ chức đợt khảo sát về nhu cầu của khách du lịch thông qua 80 công ty du lịch hàng đầu Việt Nam và 165 khách quốc tế. Kết quả cho thấy, phần lớn du khách đến phố cổ Hà Nội là do tò mò; lượng khách du lịch quay trở lại những lần tiếp theo rất thấp. Nguyên nhân là du khách biết đến phố cổ Hà Nội với 36 phố phường mang tên các ngành hàng và họ đến phố cổ với mong muốn tìm hiểu nét đặc trưng riêng có nhưng khi đến đây, đập vào mắt du khách là nhiều tuyến phố bày bán hàng ngoại nhập, giao thông chật hẹp, vệ sinh môi trường, trật tự công cộng chưa bảo đảm, dịch vụ thì lộ rõ sự "chặt chém", sản phẩm du lịch nghèo nàn, đội ngũ nhân viên, cung cách phục vụ thiếu chuyên nghiệp…

Để hình ảnh phố cổ Hà Nội đẹp hơn, hấp dẫn hơn trong lòng du khách, quận Hoàn Kiếm đã xây dựng và triển khai đề án "Một số nét văn hóa ứng xử của người dân khu phố cổ" với 5 tiêu chí: Thực hiện tốt nghĩa vụ công dân bằng cách có ý thức tuân thủ pháp luật, có trách nhiệm, nhiệt tình tham gia các hoạt động xã hội; giao tiếp, ứng xử có văn hóa thông qua việc giữ nền nếp, gia phong, kính trên nhường dưới, ông bà mẫu mực, con cháu thảo hiền; có ý thức giữ gìn trật tự, vệ sinh môi trường; trang phục phải gọn gàng, lịch sự; kinh doanh phải đúng pháp luật…

Thực hiện đề án trên, quận Hoàn Kiếm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục bằng cách in 250.000 tờ gấp phát đến từng hộ gia đình, các cửa hàng, cửa hiệu trên địa bàn; tổ chức ký cam kết với từng hộ yêu cầu thực hiện các nội dung của đề án. "Mặc dù vậy, sự đổi mới của đề án bước đầu chưa đáp ứng được nhu cầu của thực tiễn"- Bà Cao Bích Lan, Phó Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm thừa nhận.

Mở rộng không gian đi bộ

Theo kế hoạch phát triển của thành phố Hà Nội, từ nay đến năm 2016, khu phố cổ sẽ trở thành trung tâm du lịch. Quận Hoàn Kiếm cũng phấn đấu đạt nguồn thu từ thương mại, du lịch chiếm tới 97-98% cơ cấu kinh tế của quận. Để thực hiện được những mục tiêu này, ông Hà Văn Siêu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển du lịch cho rằng: Khu phố cổ Hà Nội cần có không gian cộng đồng để du khách cùng tham gia các hoạt động với người dân.

Những khu trình diễn, trưng bày, mua sắm, ẩm thực, hàng lưu niệm, vui chơi giải trí... cần được mở rộng theo hướng hình thành tuyến phố đi bộ bền vững nhằm tạo điểm nhấn, kéo dài thời gian lưu trú của du khách. Đồng quan điểm này, bà Cao Bích Lan cho biết: Thời gian tới, quận Hoàn Kiếm sẽ phối hợp với các cơ quan hữu quan tiếp tục cải tạo phố Lãn Ông, triển khai đề án cải tạo mặt đứng tuyến phố Hàng Bạc, đề án "Khôi phục phố nghề kim hoàn - Hàng Bạc", "Mở rộng không gian đi bộ trong khu phố cổ và khu vực hồ Hoàn Kiếm"...

Dưới góc nhìn của người trực tiếp quản lý phố cổ Hà Nội, ông Phạm Tuấn Long cho rằng: Việc cấp bách cần làm hiện nay là phải tổ chức được những tour du lịch gắn liền với phố nghề, đình thờ tổ nghề và các làng nghề truyền thống có đình thờ tổ nghề tại khu vực phố cổ. Bên cạnh đó, các cơ quan hữu quan cần có chính sách ưu đãi đối với nghệ nhân, khuyến khích họ truyền tải giá trị văn hóa đến với du khách. Thực tế đã chứng minh, nhiều khách du lịch quốc tế sau khi tham quan đình thờ tổ nghề ở 44 Hàng Bạc đã tìm đến 4 làng nghề làm bạc, kim hoàn ở ngoại thành Hà Nội, Bắc Ninh và Thái Bình để tìm hiểu sâu hơn về nguồn gốc nghề này.

Tại di tích 87 Mã Mây, 38 Hàng Đường, 28 Hàng Buồm… khi cơ quan quản lý văn hóa và chính quyền tổ chức các hoạt động trưng bày gắn với làng nghề, phố nghề cũng thu hút đông khách tham quan hơn. Trong con mắt của hầu hết du khách, phố cổ Hà Nội là di sản hiếm có, là một thực thể sống còn sót lại qua thử thách của thời gian, thăng trầm lịch sử. Hy vọng phố cổ Hà Nội sẽ được quan tâm đầu tư, khai thác đúng tầm để ngày càng hấp dẫn trong mắt du khách.

Khai thác du lịch vịnh Hạ Long: Bao giờ "gà đẻ trứng vàng"?

15 năm trước, từng có ý kiến cho rằng: Vịnh Hạ Long có thể trở thành "gà đẻ trứng vàng" nuôi được cả tỉnh Quảng Ninh, thậm chí hơn thế nữa. Nhưng đến nay, chưa thấy có quả trứng vàng nào của “con gà” đó.

Tại hội thảo quốc tế “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long - tầm nhìn mới” tổ chức ngày 24.7 tại TP.Hạ Long, nhiều kiến nghị đã được đưa ra nhằm thay đổi thực trạng hiện nay.



Hàng nghìn đảo đá tạo ra cho Hạ Long một vẻ đẹp thiên nhiên độc đáo. Ảnh: T.N.D

15 năm không thêm sản phẩm

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh - ông Phạm Minh Chính - từng có một nhận xét khá chính xác về dịch vụ du lịch Hạ Long: “Làm cơm thì tạm, làm cỗ thì không ổn”.

Sự thực, theo Tổng cục trưởng Du lịch VN - ông Nguyễn Văn Tuấn: Việc khai thác du lịch trên vịnh Hạ Long vẫn tổ chức như cách đây 15 năm, hầu như không tạo ra được sản phẩm mới. Đó là tour với hành trình nhàm chán: Lên tàu - đi thăm vịnh, hang động - lên tàu và về bờ. Cũng đã có nhiều chủ trương, dự án phát triển sản phẩm trên vịnh, với những cái tên nghe rất mỹ miều, nhưng rốt cuộc vẫn chỉ nằm trong ý tưởng. Do sản phẩm du lịch Hạ Long quá nghèo nàn, nên doanh thu của 10 khách sạn 4 sao ở đây chỉ ngang với khách sạn Metropole Hà Nội - khoảng 680 tỉ/năm.

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan cho rằng: Sản phẩm du lịch trên vịnh đã nghèo nàn, trên bờ cũng không khá hơn, nên nhiều khi thăm xong vịnh, ông chỉ muốn về thẳng Hà Nội. “Không bãi tắm đẹp, không resort đúng nghĩa. Đảo Tuần Châu chỉ là làng văn minh, chứ không phải resort. Cả thành phố Hạ Long không có nổi một cái rạp hát. Tối đến chẳng biết làm gì” - ông Vũ Khoan thẳng thắn.

Chuyên gia Moon Koyoo Kim (Hàn Quốc) cho rằng, các sản phẩm du lịch Hạ Long chưa phát huy được bất kỳ nét văn hóa địa phương nào. Ông cho rằng, Hạ Long có rất nhiều điểm có thể kết nối để tạo thành một “Vành đai du lịch”, nhằm giữ khách qua nhiều ngày chứ không chỉ dừng ở mức trung bình 1,5 ngày/người như hiện nay.

Tâm trạng chung: Quan ngại

Vịnh Hạ Long đang bị tấn công từ nhiều phía, từ trên bờ lẫn dưới biển, từ các nhà máy ximăng, nhiệt điện, hoạt động khai thác than, các dự án lấn biển, nước thải cho đến các hoạt động du lịch, sinh hoạt của người dân ngay trên vịnh. 

15 năm qua đã chứng kiến hệ thống rừng ngập mặn, vốn là hàng rào bảo vệ cho vịnh Hạ Long ở ven bờ - hầu như bị hủy hoại hoàn toàn bởi những dự án bất động sản. Những cảnh báo của giới chuyên môn và đặc biệt là của UNESCO về những hệ lụy của các dự án lấn vịnh dường như không ngăn nổi tham vọng của những người muốn mở rộng thành phố, khiến mặt vịnh ngày càng bị thu hẹp. Rất may, một loạt các dự án bất động sản lấn biển khác vừa bị bãi bỏ, cùng với chủ trương “không san đồi, không lấn biển” của Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh, nếu không, vịnh Hạ Long sẽ trở thành “miếng da lừa”. 

Điều quan ngại nhất là tình trạng ô nhiễm môi trường nước trong vịnh. Giờ đây, muốn tìm lại nước vịnh màu xanh như xưa, có lẽ phải đi tàu ra cách bờ hàng kilômét. “Với tôi, những thách thức lớn nhất với vịnh Hạ Long hiện tại là tình trạng rác rưởi đầy mặt vịnh và nước biển bị ô nhiễm. Nhiều khi đi thăm vịnh, du khách cũng muốn đắm mình trong nước, nhưng không dám” - Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam - bà Katherine Muller Marin nói.

Tại hội thảo, các đại biểu cũng bày tỏ sự lo ngại về tình trạng quy hoạch, xây dựng tùy tiện, khiến thành phố du lịch nham nhở như khu rừng cháy dở bởi đồi, núi bị “xẻ thịt”, tàn phá không thương tiếc. 

Kiến trúc sư Ngô Trung Hải - Viện trưởng Viện Kiến trúc, quy hoạch đô thị và nông thôn, Bộ Xây dựng - bày tỏ sự nuối tiếc về một thành phố có biển đẹp ở Hạ Long, nhưng lại thiếu không gian phố biển. Ông Phạm Từ - nguyên Tổng cục phó Tổng cục Du lịch - cũng cho biết, ông từng tư vấn cho Hạ Long khi xây nhà ven bờ biển và trên đảo không được cao quá ngọn dừa, và nhà trước không được cao hơn nhà sau. Tuy nhiên, các công trình xây dựng ở Hạ Long hiện nay lố nhố, thấp cao theo ý thích.

Cũng theo ông Phạm Từ, hội thảo lần này đặt ra tầm nhìn mới cho vịnh Hạ Long, nhưng những nội dung đưa ra thảo luận đều là những vấn đề rất cũ mà ông từng tham gia. Điều đó cho thấy nếu không có quyết tâm, có cách làm mới thì mọi chuyện vẫn không có gì thay đổi. 

Ông Phạm Trung Lương - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch - cho rằng, thách thức lớn nhất đối với việc bảo tồn và phát huy giá trị của vịnh Hạ Long là vấn đề nhận thức, mà hàng đầu là quan thức: “Những người đưa ra chính sách, quản lý và điều hành nếu tâm huyết, có tầm nhìn thì di sản sẽ được khai thác hiệu quả và bảo tồn tốt nhất”.

Du lịch làng nghề Hà Nội: Cần sự gắn kết

Theo thống kê của Hiệp hội làng nghề Việt Nam, hiện trên cả nước có khoảng gần 4.000 làng nghề và làng có nghề, trong đó Hà Nội là nơi tập trung số lượng nhiều nhất với hơn 1.350 làng nghề, trong đó có 224 làng nghề truyền thống với hơn 47 nhóm nghề đã được công nhận. Dưới góc độ du lịch,du lịch làng nghề là nguồn tài nguyên hấp dẫn khách du lịch Hà Nội. Tuy nhiên, du lịch làng nghề nói chung và Hà Nội nói riêng phát triển chưa tương xứng với tiềm năng vốn có.

Chưa tương xứng với tiềm năng 

Với lịch sử ngàn năm văn hiến, làng nghề truyền thống Hà Nội là nơi hội tụ và tỏa sáng những giá trị văn hóa của đất nước. Tính chất đa tài, đa nghệ, tài hoa của bao lớp nghệ nhân Thăng Long – Hà Nội được kết tinh từ tinh hoa văn hóa bốn phương mang đến cho Hà Nội hệ thống làng nghề đa dạng và đặc sắc hơn những nơi khác. Vì vậy, theo Phó Giám đốc Sở VHTTDL Hà Nội Mai Tiến Dũng, phát triển du lịch làng nghề Hà Nội là một cách để giới thiệu sinh động giá trị văn hóa truyền thống Việt Nam. Đến nay, du lịch làng nghề ở Hà Nội đã có bước phát triển với việc hình thành một số thương hiệu điểm đến như lụa Vạn Phúc, gốm sứ Bát Tràng, sơn mài Hạ Thái, đúc đồng Ngũ Xã… Trong đó, làng lụa Vạn Phúc và gốm sứ Bát Tràng đã có mặt ở nhiều chương trình tour tham quan Hà Nội của các đơn vị lữ hành. Riêng làng nghề gốm Bát Tràng không chỉ thường xuyên nâng cấp cơ sở hạ tầng, hình thành các cơ sở dịch vụ phục vụ du khách mà còn tạo lập trang web



Nghề gốm sứ Bát Tràng

gomsubattrang.com nhằm giới thiệu sản phẩm làng nghề cũng như cung cấp cho du khách những chỉ dẫn, thông tin cần thiết. Nhờ thế, mỗi năm Bát Tràng đón gần 100 nghìn lượt khách trong nước và quốc tế đến tham quan, tìm hiểu nghề gốm. Để khai thác làng nghề truyền thống phát triển du lịch, trong những năm vừa qua, UBND TP. Hà Nội đã hỗ trợ kinh phí 13 làng nghề nâng cấp cơ sở hạ tầng, cải thiện cảnh quan môi trường, đào tạo đội ngũ thuyết minh viên, xúc tiến quảng bá hình ảnh làng nghề đến thị trường trong và ngoài nước… Thành phố cũng đã có Đề án Bảo tồn và phát triển nghề, làng nghề giai đoạn 2010 – 2020, trong đó có Chương trình số 154/UBND-CT với 6 nhiệm vụ và 26 giải pháp cụ thể thông qua phát triển du lịch làng nghề.



Đồ thủ công mỹ nghệ thu hút sự quan tâm của du khách.

Tuy đã có những bước phát triển nhất định nhưng “du lịch làng nghề Hà Nội phát triển chưa tương xứng với tiềm năng”. Đó là nhận định chung của nhiều đại biểu tham dự Tọa đàm “Thực trạng và giải pháp phát triển du lịch làng nghề, phố nghề truyền thống Hà Nội và các tỉnh đồng bằng sông Hồng năm 2013” vừa được tổ chức trong khuôn khổ Liên hoan Du lịch làng nghề truyền thống Hà Nội và các tỉnh đồng bằng sông Hồng năm 2013. Ông Dũng cho biết, tỷ lệ du khách đến làng nghề so với tổng lượng du khách đến Hà Nội còn thấp, chi tiêu của khách cho các dịch vụ hầu như chưa có, các hoạt động nhằm giúp du khách trải nghiệm cũng chưa được quan tâm đúng mức. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng du lịch tại làng nghề còn nhiều bất cập, các điểm trưng bày và giới thiệu sản phẩm thiếu tính chuyên nghiệp, sản phẩm làng nghề tuy độc đáo và đặc sắc nhưng lại ít có sản phẩm mang tầm quốc gia, quốc tế vì vậy du khách thường lựa chọn mua sản phẩm làng nghề tại các quầy hàng thay vì đến tận nơi tham quan, tìm hiểu quá trình sản xuất…

Cần sự gắn kết 
Quy hoạch tổng thể phát triển Du lịch Hà Nội đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 đã xác định tập trung khai thác sản phẩm du lịch làng nghề theo mô hình các chương trình du lịch đồng quê, du lịch homestay ở các làng nghề tiêu biểu bởi không phải bất cứ làng nghề nào cũng có thể phát triển du lịch. Vấn đề đặt ra là cần nghiên cứu tính chất của từng loại sản phẩm và làng nghề để đáp ứng nhu cầu, mục đích của từng thị trường khách trong và ngoài nước. Ông Nguyễn Xuân Ba - Chủ tịch Hiệp hội làng nghề Hà Nội cho rằng, đặc điểm làng nghề, phố nghề Hà Nội nằm rải rác nhiều khu vực, làng xã xen kẽ với dân cư lao động làm nghề nông nghiệp nên hạn chế trong việc tổ chức đi lại cho khách du lịch. Do vậy, muốn hút khách du lịch thì phải tạo ra mối quan hệ liên kết giữa các loại hình du lịch với các làng nghề, giữa các điểm du lịch ở nội thành và ngoại thành, giữa các tuyến du lịch trong và ngoài nước. Đồng tình với quan điểm này, Phó Tổng cục trưởng TCDL Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh, để du lịch làng nghề phát triển tương xứng với tiềm năng, các cơ quan quản lý từ Trung ương đến địa phương, cộng đồng dân cư, doanh nghiệp phải cùng chung tay góp sức, trong đó rất cần sự kết nối giữa các làng nghề với nhau hình thành nên những tour tuyến mới nhằm thu hút khách du lịch. Giải pháp trước mắt là phục hồi và duy trì phố nghề tại trung tâm Thành phố làm nơi trình diễn hoạt động làng nghề đồng thời cung cấp và bán sản phẩm làng nghề kết hợp giới thiệu và bán đặc sản ẩm thực tiêu biểu của Hà Nội.



Lụa Vạn Phúc

Để nâng cao chất lượng các loại hình du lịch làng nghề, ngành Du lịch cần phối hợp với các làng nghề tổ chức các chương trình đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ thuyết minh viên và hướng dẫn tổ chức các dịch vụ ngay tại làng nghề vừa đảm bảo yêu cầu phục vụ khách du lịch tốt hơn, vừa tạo nguồn thu trực tiếp cho người dân. Một điều dễ nhận thấy là du khách quốc tế đến Việt Nam thường thích tìm hiểu phong tục, tập quán, lối sống của con người Việt Nam nên chương trình du lịch “3 cùng” (cùng ăn, cùng ở, cùng làm) với người dân làng nghề truyền thống là rất phù hợp. Ở đây phải kể đến vai trò của các đơn vị lữ hành trong việc xây dựng chương trình tour lưu trú nhà dân ngay tại làng nghề nhằm tạo cơ hội cho khách du lịch được giao lưu, tìm hiểu với nghệ nhân làng nghề, được trải nghiệm và tận hưởng thành quả do họ tự làm ra. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương nơi có làng nghề cần có những chính sách khuyến khích các hộ dân tham gia làm du lịch, có cơ chế đãi ngộ thích hợp đối với nghệ nhân để động viên họ tích cực tham gia bảo tồn và phát triển nghề…



Phát triển du lịch làng nghề được coi là hướng đi rất quan trọng để giới thiệu, bảo tồn và tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc mà Hà Nội là đại diện đồng thời góp phần làm đa dạng hóa sản phẩm du lịch Thủ đô.

 

Du lịch dân dã phố Đinh Liệt

Tọa lạc ngay trung tâm khu phố cổ Hà Nội, phố Đinh Liệt, nằm giữa phố Hàng Bạc và Cầu Gỗ, là nơi tập trung của nhiều cửa hàng sầm uất từ sáng tới tối khuya. Bên cạnh những cửa hiệu khăn, áo len quen thuộc là một góc nhỏ cuối phố quy tụ những sản phẩm ẩm thực Hà Nội dân dã và mộc mạc.

Nếu đã nhàm với những món ăn ngây ngấy, thời thượng thì bạn hãy thử một buổi chiều cuối thu rảnh rỗi, lang thang và dừng chân ghé lại để thưởng thức những món ăn thôn quê. Bạn sẽ có những trải nghiệm thú vị và không tốn nhiều tiền mà ngày thường, chỉ khách du lịch Hà Nội mới có.

Nổi danh từ nhiều năm nay trên phố là quán “Quà quê”, nơi quy tụ của nhiều món bánh dân dã như chín tầng mây, cốm xào, chè con ong, bánh giò, bánh gai, bánh chưng… Nguyên liệu chính để làm những món này hầu hết đều là bột gạo và đỗ nhưng mỗi loại bánh lại mang những đặc trưng riêng, cách làm và mùi vị cũng rất riêng. Khách tới quán chủ yếu là dân du lịch, hoặc những người trung tuổi muốn hoài cổ về một thú ăn chơi rất đỗi quen thuộc và giản dị xa xưa.


Một đĩa bánh dân dã có giá khoảng 20.000 đồng.

Nhắc tới bánh chín tầng mây, nhiều bạn sẽ nhớ lại thời thơ ấu với kỷ niệm đứng ngóng mẹ về chợ, để được mua cho những chiếc bánh có màu sắc sặc sỡ, ngòn ngọt, man mát, vừa dẻo vừa dai. Bánh có 4 màu chính là cam, xanh lá, trắng và vàng nhạt, tuy nhiên, tùy từng mẻ bánh mà sắc màu sẽ đậm nhạt khác nhau.

Theo lời cô chủ quán, nguyên liệu chính tạo nên món này là bột sắn hoặc bột năng, nước cốt dừa và đường kính. Mỗi lớp bánh dày chưa tới 1 cm, hấp chín rồi để nguội mới cắt, gói trong nilon, vừa vệ sinh, lại tránh cho bánh không dính vào nhau.

Các bạn trẻ cũng sẽ lấy làm thích thú nếu được thưởng thức món bánh cốm xào, một đặc sản, tuy nhiều nơi có nhưng chỉ mùa thu Hà Nội mới khiến nhiều thế hệ thực khách phải xiêu lòng. Nước đường sau khi được đun sôi sẽ cho cốm vào, đảo nhẹ tay cho tới khi chảo cốm sền sệt. Cả cốm và đường hòa quyện vào nhau thì cho chút dầu ăn để tăng phần bóng bẩy và rắc thêm chút dừa non bào sợi lên trên.

Cốm xào hơi keo, dinh dính, ngọt ngào và xanh ngon mắt. Nhấp thêm ngụm trà nóng, thực khách sẽ thực sự cảm nhận được mùa thu đang lan tỏa với hình ảnh “cốm sữa vỉa hè, thơm bước chân qua”.


Bánh cốm xào xinh xinh, xanh mướt đặc trưng của mùa thu Hà Nội.

 phố Đinh Liệt- Hà Nội, không thể không nhắc tới món món chè con ong thơm nức, nâu óng vốn dĩ quen thuộc trong ký ức của nhiều người. Nhiều khách lớn tuổi cho biết, khi ra nước ngoài sinh sống và lập nghiệp, được thưởng thức nhiều món ăn cầu kỳ từ nhiều vùng miền trên thế giới nhưng trong tâm trí luôn khắc khoải mùi vị ngọt ngào, thơm thơm, cay nóng vị gừng và hơn cả là hình ảnh những người bà, người mẹ đảm đang tạo ra món ăn tinh tế này.

Chế biến gần giống cốm xào, chè con ong cũng được làm từ mật mía hoặc đường đỏ đun sôi với nước, rồi cho gừng giã nhỏ vào, đảo cho tới khi sền sệt; sau đó, cho xôi vào chảo, xào nhỏ lửa. Đường cạn, hạt xôi dẻo thì cho ra đĩa và rắc chút vừng. Đơn giản là thế nhưng không phải ai cũng làm được một mẻ chè con ong đều màu, dậy mùi thơm của gừng và đậm đà vị ngọt của xôi quyện với mật mía.

Quen thuộc hơn một chút, ngay cạnh quán “Quà quê”, các bạn có thể thưởng thức món ốc Đinh Liệt từ lâu đã được đưa vào bản đồ ẩm thực của các bạn trẻ. Ốc ở đây luôn được chọn lọc rất kỹ lưỡng nên dù chỉ bán duy nhất món ốc hấp lá chanh nhưng quán lúc nào cũng rất tấp nập.



Không đa dạng như các khu hải sản của Hà Nội như Nghĩa Dũng, Kim Liên với đủ kiểu ốc chế biến, ốc hấp lá chanh Đinh Liệt lại thu hút được những người khó tính nhất, bởi lẽ làm được món mộc mạc này thật “chuẩn” đòi hỏi sự tinh tế, cầu kỳ. Cùng là ngần ấy gia vị gồm gừng, xả, lá chanh nhưng hiếm có hàng ốc nào lại có một bát nước chấm đủ vị cay mặn ngọt vừa miệng như thế. Tuy nhiên, giá cả ở đây không "dễ chịu" cho lắm, từ 40.000 đến 50.000 đồng/bát.

Ăn xong, bạn có thể đi dạo quanh con phố nhỏ. Dọc hai bên phố Đinh Liệt là chuỗi những cửa hàng bán nhiều sản phẩm mang đậm dấu ấn của đồng bào dân tộc như túi, khăn, giày, balo họa tiết thổ cẩm. Với bàn tay tài hoa và mắt thẩm mỹ độc đáo, người dân vùng núi đã tạo ra nhiều sản phẩm đủ màu sắc từ các chất liệu thiên nhiên như thô, đũi, tơ tằm… khiến nhiều du khách nước ngoài đặc biệt thích thú.

Không cần phải lặn lội tới tận làng lụa Vạn Phúc, ở ngay trung tâm Hà Nội, bạn cũng có thể tìm được món quà mang đậm dấu ấn dân tộc tặng cho bạn bè ở khắp nơi với giá cả tương đối dễ chịu.


Cũng ngay tại đây, bạn có thể tìm được nhiều sản phẩm sặc sỡ mang đậm dấu ấn của đồng bào dân tộc vùng núi phía Bắc.

Trong buổi chiều cuối thu mát mẻ, gửi xe rồi tản bộ trên một đoạn phố Đinh Liệt, bạn vừa được ăn, vừa được ngắm nhìn, vừa được nhắc nhớ lại nhiều kỷ niệm thơ ấu. Bên cạnh những món ăn nhanh ngày thường, những món ăn dân dã, mộc mạc ở đây cũng đã níu chân được nhiều thực khách.



Bánh chín tầng mây, ước ao của nhiều trẻ nhỏ trước đây.



Chè con ong ngọt sắc vị của đường đỏ và thơm cay của gừng.



Mùa thu Hà Nội mà nếm một miếng cốm xào xanh ngon mắt thì quả là không còn gì bằng









Nước chấm của quán ốc này chính là bí quyết níu chân được nhiều thế hệ thực khách Hà Thành.





Dọc hai bên phố, nhiều cửa hàng bày bán các sản phẩm thổ cẩm. Khách mua chủ yếu là khách du lịch Hà Nội hoặc những người muốn mua quà cho người thân ở nước ngoài.