Bún chả cá Đà Nẵng

Khác với bún chả cá Nha Trang hay Bình Định, bún chả cá Đà Nẵng có vị ngọt, thơm và chua chịu của nước dùng bởi các thành phần rau củ như bí đỏ, bắp cải, dứa và cà chua, khiến ta phải xuýt xoa mỗi lần được thưởng thức.

Chả cá được làm bằng cá mối, cá ngừ, cá nhồng, cá thu tươi rói từ vùng biển Đà Nẵng. Để có chả ngon, ta phải biết cách chọn cá thật tươi, sau đó lọc lấy thịt cá, trộn cùng với gia vị như tỏi, ớt, tiêu, đường, bột ngọt, muối và một chút da heo. Ta cho chúng vào cối quếch nhuyễn cho đến khi thịt cá dẻo và tỏa mùi thơm. Sau đó tạc chả thành từng miếng lớn. Chả có thể được đem vào khuôn để hấp cách thủy, gọi là chả hấp hoặc được chiên vàng hai mặt, được gọi là chả chiên.

Để nấu nước bún, ta dùng xương cá hầm cho ngọt nước. Khi đun bạn nhớ hớt bọt cho nước dùng được trong. Sau đó, cho thêm các loại củ quả như: bí đỏ, bắp cải, thơm, cà, măng nấu nhừ lên, cho thêm một ít màu dầu. Hầm đến khi bí đỏ mềm bạn thêm cà chua đã xào, đun sôi lại một lần nữa. Khi nồi nước bún đang sôi sùng sục, thì cho nước ruốc vào, nước sẽ vô cùng ngọt mà không có vị tanh. Khi tất cả các loại củ quả vừa chín tới, thì nêm nếm gia vị sao cho đậm đà.



Tô bún chả cá được bày trí xung quanh các gia vị đi kèm.

Bạn múc bún ra bát, rắc hành lá lên bề mặt, xếp vài lát chả cá rồi múc nước dùng vào bát, thêm ít cà chua, bí đỏ, và bắp cải. Khi ăn dọn kèm với rau sống nhiều giá, rau húng, rau ngổ. Phải thêm một chút tỏi, hành ớt ngâm dấm và mắm ruốc vào thì tô bún mới có hương vị ngon trọn vẹn.
Trong ẩm thực Đà Nẵng bún chả cá được gọi là ngon là khi ăn không có mùi tanh của cá, chỉ nghe hương thơm ngào ngạt của tô bún kết hợp với vị ngọt thanh của rau củ quả và vị đậm đà của nước dùng... Vị chua chua ngọt ngọt của hành hương cộng với vị cay xé của ớt tỏi sẽ cho bạn những trải nghiệm thú vị khó tả và không thể nào quên đối với món bún chả cá Đà Nẵng.



Bát bún chả cá thơm ngon hấp dẫn níu chân khách du lịch đến Đà Nẵng.

Bún chả cá được bày bán trên khắp các nẻo đường Đà Nẵng, từ những quán sang trọng cho đến bình dân.

Du lịch có trách nhiệm tại Việt Nam

“Du lịch có trách nhiệm” là một khái niệm không còn xa lạ và quá “vĩ mô”, nhất là khi ngành du lịch đang đứng trước nguy cơ có thể nhìn thấy được như môi trường bị tàn phá, các di tích bị xâm hại… Nguyên nhân chủ yếu là do sự phát triển dịch vụ du lịch một cách tự do, ồ ạt, thiếu định hướng… với sự chủ quan của những người làm du lịch và sự thiếu ý thức từ một bộ phận du khách. 

“Du lịch trải nghiệm” giúp du khách ý thức trách nhiệm với môi trường 

 

Du khách thiếu ý thức

Du khách nướng ngô thiêu rụi nhà Lang 100 tuổi - chẳng phải đến vụ hỏa hoạn gây bàng hoàng dư luận xảy ra tại Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường (Hòa Bình) cách đây ít lâu, vấn đề ý thức, cách ứng xử và công tác bảo vệ, giữ gìn di sản mới được “thổi bùng” lên. Trước đó, năm 2010, Kon Klor – ngôi nhà rông lớn nhất Tây Nguyên (thôn Kon Klor, P.Thắng Lợi, TP Kon Tum, tỉnh Kon Tum) bị thiêu rụi hoàn toàn, toàn bộ kết cấu cùng nhiều vật dụng truyền thống của bà con đều bị cháy, thiệt hại gần 1 tỷ đồng. Nguyên nhân được xác định là do một nhóm học sinh trèo vào nhà rông để tổ chức liên hoan và khi ngọn lửa bốc lên đã trở tay không kịp.

Không kể đến những vụ việc chấn động như trên, những hành động, thói quen của một bộ phận du khách thiếu ý thức đang làm xấu đi bộ mặt di tích, di sản cũng như tác động không nhỏ tới cảnh quan môi trường. Từ vứt rác bừa bãi trên vịnh Hạ Long, bẻ thạch nhũ trong các hang động Phong Nha, thi nhau chụp ảnh, giẫm đạp nát bươm những cánh đồng, ruộng hoa, cho đến thản nhiên leo trèo, “đánh đu” trên các tượng đá…  Ngay giữa lòng Hà Nội – trung tâm văn hóa của cả nước cũng xảy ra những chuyện vô cùng thiếu văn hóa. Cứ thử đi bộ quanh hồ Gươm là biết, tháp Bút, tháp Hòa Phong uy nghiêm, sừng sững hiện nay lại là nơi “lưu dấu kỷ niệm” của đám nam thanh nữ tú với vô số những dấu tích viết, vẽ nhằng nhịt. Và tại nơi Thánh đường đạo học như Văn Miếu – Quốc Tử Giám, dù đã tìm mọi biện pháp, như lập hàng rào phân cách đến cử người trông nom, nhắc nhở thì du khách vẫn nhảy vào… sờ bằng được, thậm chí ngồi lên bia tiến sỹ. 

 

Những hành động như thế này đang làm xấu đi hình ảnh di tích

Trách nhiệm từ nhiều phía

Trong khi đằng sau dấu chân du khách là vô số những câu chuyện đáng buồn, thì đây cũng chính là hồi chuông thức tỉnh cho những người làm du lịch ý thức hơn về trách nhiệm của mình trong việc phát triển các dịch vụ du lịch. Cách đây không lâu, đã có cảnh báo về nguy cơ vịnh Nha Trang – một trong những vịnh đẹp nhất Việt Nam bị ô nhiễm nặng nề. Mà nguyên nhân rõ ràng nhất chính là từ các tàu chở khách du lịch – đang từng ngày xảy ra một lượng chất thải lớn mà không qua một hệ thống xử lý an toàn. Hoạt động khai thác du lịch một cách quá mức cũng đang đặt cho không chỉ Nha Trang, mà nhiều vùng bờ biển nước ta vô số hậu quả như ô nhiễm nguồn nước, cạn kiệt tài nguyên thủy hải sản… ảnh hưởng đến cảnh quan và cuộc sống những người dân nơi đây. Chúng ta đã có những bài học đắt giá từ việc phá rừng để xây resort, lấn đất để làm khu du lịch cho đến nhồi nhét khách vào di tích, danh thắng và để lại sau đó là một đống rác thải, phế tích. 

Hướng tới Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam 23-11, phát triển du lịch có trách nhiệm một lần nữa được nhắc lại, với việc đưa ra những biện pháp thiết thực hơn nữa góp phần bảo vệ di sản, trong đó, cần có sự vào cuộc nghiêm túc hơn từ phía những người làm du lịch và chính những du khách. Tại “Tuần văn hóa du lịch di sản xanh, nơi gặp gỡ con người và thiên nhiên” đang diễn ra tại Hà Nội, đã có những dấu hiệu lạc quan cho thấy những doanh nghiệp lữ hành, những công ty du lịch đang có những động thái cụ thể để xây dựng, phát triển thương hiệu theo hướng bền vững và có trách nhiệm. Trong đó, việc đẩy mạnh chương trình “du lịch trải nghiệm”  với tiêu chí hấp dẫn, thân thiện, an toàn đã tạo điều kiện cho du khách tham gia một cách tích cực vào việc bảo vệ cảnh quan, môi trường du lịch tại các điểm đến. Bằng nhiều tour du lịch với tên gọi như “Một ngày làm ngư dân”, “Trải nghiệm mùa nước nổi”… du khách có cơ hội được sinh hoạt, sống và lao động cùng người dân bản địa, được hiểu thêm về những giá trị di sản, giá trị mà thiên nhiên mang lại. 

Khi dự án “Chương trình phát triển năng lực du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội” (ESRT) mà Liên minh châu Âu thực hiện tại Việt Nam đã đi được nửa chặng đường, thì phát triển du lịch với trọng tâm là quản lý điểm đến cần đặc biệt được coi trọng, trong đó, các điểm đến phải đặt dưới sự quản lý của một tổ chức quản lý điểm đến thực sự chuyên nghiệp, với sự liên kết chặt chẽ giữa khu vực nhà nước và tư nhân. Những chương trình du lịch được đưa ra phục vụ du khách phải được đảm bảo là những sản phẩm có “trách nhiệm”, chứ không phải là khơi mào cho một xu hướng gọi là “du lịch đại trà” đang tồn tại hiện nay. 

Đà Nẵng - Bay ra biển lớn

Tháng Ba, Đà Nẵng lấp lánh nắng sông Hàn chảy về nguồn cội. Trên nhiều đường phố mới, trong mỗi ngôi nhà, không khí háo hức của đất trời, lòng người đang reo vui theo từng bước chân để cùng điểm lại những thành tựu mà thành phố này đã gặt hái được qua nhiều năm nỗ lực, phấn đấu, dựng xây. Đà Nẵng hôm nay đã thực sự có một bộ mặt mới, với hàng ngàn cái “được”, mà cái được lớn nhất là được lòng dân. Chính từ được lớn nhất này đã mang lại cho Đà Nẵng một hình vóc đáng nể. Bây giờ Đà Nẵng được ví là Thành phố của những cây cầu, mà cầu Rồng là điểm tựa sẽ giúp Đà Nẵng vượt vũ môn, bay ra biển lớn.



Cầu Rồng lấp lánh dưới ánh mặt trời.

Có ai đó nói rằng “Đà Nẵng chưa giàu mà sang”, câu nói như sự kết tinh lại từ cái khí chất của người Quảng với sự bộc trực, thẳng thắn khó lẫn. Người dân Đà Nẵng đã biết dang rộng vòng tay, mở lòng mình để sống và đặt mục tiêu hàng đầu cùng xây dựng quê hương giàu đẹp. Nếu lấy Đà Nẵng để so sánh với các thành phố lớn của cả nước như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh…, rất dễ nhận ra cái khác biệt riêng Đà Nẵng. Mảnh đất giàu truyền thống cách mạng ngày nào nay đã và đang ngày một đổi thay. Nhà thơ Lưu Trùng Dương, một người con ưu tú của Đà Nẵng, trong bài thơ “Bài ca người Đà Nẵng” viết năm 1975, ông đã có những câu thơ thể hiện được cái cốt cách, cái vóc dáng Đà Nẵng hôm nay: “Xuân này ta về Đà Nẵng - Nghe từng con sóng reo vui - Ta sẽ giữ gìn Đà Nẵng - Hơn gìn giữ chính đời ta - Ta sẽ dựng xây Đà Nẵng - Một thành phố biển nguy nga!”. Bây giờ đã gần 40 năm, mới thấy “dự báo” của nhà thơ Lưu Trùng Dương về Đà Nẵng khá chính xác. Đà Nẵng có nhiều điều để người ta suy tư, phố Đà Nẵng nhìn như “như quen như lạ”, tức là có sự lột xác rõ rệt. Không chỉ du khách khi đến đây mà nhiều người con Đà Nẵng khi đi xa trở về đều không khỏi ngạc nhiên và tự hỏi vì sao Đà Nẵng có nhiều đổi thay đến thế. Và điều mà Đà Nẵng đúc kết được đó quyết tâm dựa vào sức dân, lòng dân để thực hiện các quyết sách từ lớn đến nhỏ. Chính nền tảng đó, nên dù phía trước còn nhiều khó khăn, thách thức thì Đà Nẵng cũng bức phá về đích trên nền tảng những thành tựu đã có cùng với lòng quyết tâm của đông đảo người dân. 

Khi thực hiện bài viết này, chúng tôi đã có dịp trở lại thăm bà con phường Hòa Xuân trong những ngày đầu xuân mới. Đây có thể nói là một nút thắt khó khăn trong quá trình phát triển, chỉnh trang đô thị Đà Nẵng. An dân, đó là việc đầu tiên mà Đảng bộ, chính quyền Đà Nẵng đặt quyết tâm cao thực hiện. Thăm gia đình ông Nguyễn Văn Mười trong căn nhà mới xây tại khu E2, cảm nhận được niềm vui của ông trong lời chia sẻ: “Vay mượn để cất lại căn nhà, cũng là để tự mình ổn định cuộc sống, dù gia đình tôi chưa nhận đủ tiền đền bù tái định cư. Nhưng, mỗi người chia sẻ một chút với khó khăn của thành phố một ít, đó mới là điều nên làm”. Qua tìm hiểu, mới hay trước đây gia đình ông Mười sống ở khu vực Lỗ Giáng, phường Hòa Xuân, thuộc vùng giải tỏa để thực hiện dự án khu Liên hợp thể thao thành phố. Cách đây năm tháng, ông nhận đất và bắt đầu làm nhà tại khu E2 mở rộng giai đoạn hai. Ngôi nhà vừa hoàn thành, kịp để gia đình ông đón xuân Qúy Tỵ 2013 trong nhà mới, để chuẩn bị cho một năm với nhiều dự định mới để sớm ổn định cuộc sống. Theo báo cáo của Sở xây dựng Đà Nẵng, tính đến tháng 12-2012, TP Đà Nẵng đã bố trí đất tái định cư thực tế cho gần 4.700 hộ giải toả đã bàn giao mặt bằng, dự kiến cả năm bố trí được khoảng 5.700 hộ. Các hộ dân này phần lớn thuộc vùng dự án khu đô thị Hòa Xuân, Khu Công nghệ cao, Khu Công nghệ thông tin, tuyến cầu đường Nguyễn Tri Phương… 

Xây dựng Đà Nẵng trở thành “Thành phố đáng sống” là mục tiêu đặt lên hàng đầu của lãnh đạo thành phố và trong ý thức mỗi người dân. Trong đó, xây dựng Đà Nẵng thành thành phố xanh, thành phố hướng biển, thành phố của du lịch - sự kiện và an sinh xã hội. Để thực hiện mục tiêu này, lãnh đạo TP Đà Nẵng đã vận động được nhiều nguồn lực xã hội với hàng nghìn tỷ đồng để chăm lo cho người nghèo, kêu gọi hàng trăm nhà đầu tư vào các ngành, nghề trọng điểm. Bên cạnh đó, TP cũng quyết tâm từ chối nhiều dự án xin đầu tư vào khu công nghiệp Hòa Khánh với hàng tỷ đô la, vì đây là những ngành sản xuất công nghiệp nặng gây ô nhiễm môi trường. Đến Đà Nẵng, được hít thở không khí trong lành, môi trường xanh sạch đẹp đó là cảm nhận đầu tiên của nhiều du khách. “Đường phố Đà Nẵng sạch sẽ, môi trường trong lành và người dân thân thiện, hiếu khách”, đó là nhận xét chung của nhiều du khách khi chúng tôi hỏi họ về cảm nhận riêng Đà Nẵng. Đà Nẵng mang lại sự bình yên cho du khách khi thả bộ trên đường phố Bạch Đằng, Trần Hưng Đạo dọc sông Hàn, cùng thưởng thức những bản nhạc hay vào buổi sáng hay hay thả chân trần trên bãi biển Đà Nẵng để ngắm bình minh lúc rạng đông. Trong những năm gần đây, Đà Nẵng đón được nhiều du khách trong và ngoài nước với nhiều sự kiện văn hóa thể thao như Cuộc thi trình diễn pháo hoa quốc tế, Cuộc thi trình diễn Dù bay quốc tế, Đường hoa Xuân Bạch Đằng; các điểm đến hấp dẫn như Bà Nà, Sơn Trà, Ngũ Hành Sơn…Sự lan tỏa của những sự kiện, điểm đến này đã mang hình ảnh Đà Nẵng đi xa hơn, thu hút hàng nghìn lượt khách du lịch đến thành phố này.



Bà Nà - điểm đến hấp dẫn đối với khách du lịch Đà Nẵng.

Ngoài kinh nghiệm quy hoạch, xây dựng đô thị, ứng xử với tài nguyên thiên nhiên, Đà Nẵng đã từng bước chăm lo đời sống tinh thần và vật chất của nhân dân, đặc biệt làm tốt công tác đền ơn đáp nghĩa, vì người nghèo, chăm lo sức khỏe cho người dân là những việc mà Đà Nẵng đã và đang triển khai một cách khá hiệu quả. Hiện nay, Đà Nẵng không còn hộ chính sách nghèo, công tác đền ơn đáp nghĩa được triển khai thực hiện từ các cấp cơ sở. Hàng ngàn hộ nghèo có nhà ở, hàng trăm cán bộ trẻ “đầu quân” về công tác tại Đà Nẵng được nhận nhiều ưu đãi để yên tâm trong công tác và đóng góp nhiều hơn cho Đà Nẵng...Những thành quả mà Đà Nẵng gặt hái được như hôm nay, ngoài nỗ lực quản lý, chỉ đạo của Đảng bộ, chính quyền, thì công lớn nhất phải kể đến là của người dân. Sự trỗi dậy của Đà Nẵng như hôm nay chính là nhờ sự “đồng cam, cộng khổ” giữa người dân Đà Nẵng với chính quyền”. 

Người Đà Nẵng hôm nay đã và đang tự làm sang cho mình bằng hướng mở với những dự định vượt thời gian. Xây dựng Đà Nẵng trở thành điểm đến bình yên và thân thiện, đẩy mạnh phát triển kinh tế theo hướng du lịch-dịch vụ. Ngược dòng ký ức thời gian để soi lại những chặng đường gian khó đã qua, Đà Nẵng hẳn sẽ bứt phá về đích sớm bởi một nền tảng sẵn có là lòng dân đã thuận. Trăm khó khăn rồi cũng qua, và cái phố xá Đà Nẵng thênh thang hôm nay với hàng trăm ngàn tòa nhà cao tầng dày đặc mọc lên, đã phần nào thể hiện được cốt cách Đà Nẵng. Rồi trong nắng sớm Đà thành, Rồng Đà Nẵng sẽ bay lên, trên nền trời xanh và biển rộng.

Tour du lịch cuối năm đại hạ giá vẫn vắng khách

Nhằm kích cầu, các công ty lữ hành hiện có xu hướng liên kết với các hãng hàng không, nhà hàng, khách sạn để giá tour rẻ hơn, đặc biệt vào cuối năm. Tuy nhiên, du khách vẫn không mặn mà lắm với các tour giảm giá.

 

Cơ hội “vàng” cho “thượng đế”

Thời điểm gần cuối năm, một số công ty lữ hành như Công ty CP Hà Nội Redtour (63 Hàng Trống, Hà Nội), Công ty CP Dịch vụ và Thương mại TST (TP.HCM), BenThanh Tourist,… tung ra nhiều chương trình du lịch tiết kiệm gồm cả tour trong nước và quốc tế, có những tour giảm sâu đến 30-40% .

Ông Nguyễn Công Hoan - Phó Giám đốc Trung tâm Lữ hành Công ty CP Hanoi Redtour cho biết, đây là các tour giá tốt nhất mà Công ty kết hợp với Vietnam Airlines, Viet Jet Air và các đơn vị cung ứng dịch vụ để có mức trọn gói giảm.

Giống như Red Tour, nhiều công ty du lịch cũng có những tour du lịch với nhiều nét đặc sắc riêng như Dã ngoại Lửa Việt tung ra tua “Ðón giao thừa trên nóc nhà Ðông Dương” có giá giảm khoảng 25% so với trước kia. Với tour này, du khách sẽ được cắm trại, đốt lửa trại, ăn tối và ngủ đêm bằng túi ngủ trong lều ở độ cao 2.800m so với mực nước biển, chinh phục đỉnh Phan-xi-păng cao hơn 3.100m, có cơ hội khám phá những đặc sản ẩm thực của phố núi Sa Pa... 

Lữ hành Saigontourist thì mở chùm tour với sự đa dạng về sự lựa chọn với nhiều điểm đến như Hà Nội, Bắc Ninh, Ninh Bình, Hạ Long, Sa Pa, Cao Bằng, Phú Quốc, Nha Trang...

Với thời điểm khởi hành vào cuối tháng 12/2013, những tour này sẽ là cơ hội tốt để du khách thực hiện chuyến du lịch kết hợp đón Giáng sinh với chi phí thấp. Còn Công ty Vietravel thì giảm đến 40% giá các tour đến các nước Ðông Nam Á và Ðông Bắc Á vào thời điểm cuối năm nay mà vẫn giữ nguyên tiêu chuẩn và chất lượng. Với hiệu ứng từ nhiều công ty du lịch và hãng hàng không tham gia liên minh kích cầu du lịch, đến nay trên cả nước đã có khoảng 400 doanh nghiệp tại hơn 40 tỉnh, thành phố tham gia chương trình kích cầu du lịch 2013.

Giá rẻ vẫn không mặn mà

Với mức giảm giá khá sâu như vậy nhưng đáng lưu ý là khách du lịch tỏ ra không mấy mặn mà với các tour giá rẻ, nhất là với các tuyến du lịch quốc tế kể từ sau vụ Công ty Du lịch Travel Life, dù không có giấy phép tổ chức lữ hành quốc tế nhưng vẫn kinh doanh tour quốc tế và bỏ rơi 700 du khách tại Thái Lan hồi tháng 6/2013.

Trên thực tế, cho đến thời điểm này, “danh sách đen” các công ty lữ hành không đủ điều kiện hoạt động vẫn chưa được công bố công khai, trong khi đó số doanh nghiệp kinh doanh lữ hành vẫn tăng mạnh.

Bởi vậy, trong khi các công ty du lịch nỗ lực tập trung vào việc giảm chi phí thì khách hàng vẫn lo ngại đến chất lượng dịch vụ, vì thế chưa chắc với việc tung ra các tour giảm giá, giá rẻ đã kích được nhu cầu du lịch của người dân. Tập trung liên kết để giảm giá tour cũng chỉ tác động một phần, điều quan trọng là uy tín của ngành Du lịch đã sụt giảm khá nhiều trong thời gian vừa qua. 

Cảm xúc từ những nhịp cầu Đà Nẵng

Đã mấy chục năm rồi, vậy mà tôi vẫn khó có thể quên chuyện “ngăn sông cách đò” ngay tại…Thành Phố Đà Nẵng. Đà Nẵng trước năm 1997 vẫn còn là đơn vị hành chính trực thuộc tỉnh vẫn chỉ “bên nớ - bên ni” xa xôi cách trở. Cầu Nguyễn Văn Trỗi được xây dựng từ những năm 1960 không gánh nổi nhu cầu giao thông đô thị, buộc lòng phải “nâng cấp” cầu đường sắt Trần Thị Lý thành cầu đường bộ nhưng cũng phải chắp vá năm lần bảy lượt theo kiểu giật gấu vá vai.

Chiếc phà qua sông Hàn - kỷ niệm một thời của người dân thành phố - lúc bấy giờ trở nên nhỏ nhoi gồng gánh dòng người qua lại đông đúc. Mùa mưa bão, dòng sông đục ngầu mênh mang cuộn chảy, chiếc phà lênh đênh mà lòng người thắc thỏm nỗi lo… Cách trở đến độ khi có công có chuyện đi từ ngã ba Huế về đến Nại Hiên Đông mất đứt cả ngày là chuyện thường. Chúng ta đã đi qua những tháng năm gian khó như vậy mà bây giờ kể lại cứ ngỡ chuyện tận đẩu, tận đâu… 

Hơn một năm sau ngày Đà Nẵng trở thành TP trực thuộc Trung ương, vào ngày 2-9-1998, cầu Sông Hàn được khởi công. Đây là một quyết tâm, một cách làm độc đáo, quyết đoán mang tính đột phá hợp thời hợp lúc của lãnh đạo thành phố. Khát khao được nối nhịp đôi bờ ngay giữa lòng thành phố làm cho mỗi người dân đều trào dâng xúc cảm khó tả. Để thông tàu thuyền, giải pháp thiết kế được chọn là cầu quay. Càng tự hào hơn khi đây là cây cầu quay đầu tiên, duy nhất ở nước ta do kỹ sư, công nhân Việt Nam tự thiết kế và thi công. Trừ những người trực tiếp thiết kế, thi công và đơn vị phê duyệt, điều hành dự án, chẳng mấy ai được biết cầu sẽ quay như thế nào. Hai mùa mưa trôi qua, khi dòng sông Hàn ầm ào cuộn chảy, thì ở giữa đáy sông ấy bao người vẫn miệt mài thi công trụ quay cây cầu. Dẫu biết giải pháp thi công gần như tuyệt đối an toàn, vậy mà vẫn có bao người chẳng can cớ chi vẫn bận lòng, đa mang mối lo thắt ruột mỗi khi trời dồn dập mưa gió, nước sông dâng cao ào ạt đổ về?



Cầu Sông Hàn.

Không chỉ có vậy. Nếu như các cây cầu được xây dựng sau này chủ yếu từ nguồn ngân sách thì kinh phí xây cầu sông Hàn ngót nghét trên dưới 100 tỷ đồng phần lớn do nhân dân đóng góp. Và tấm lòng cũng như sự kỳ vọng của người dân đã được đền đáp. Sau gần 2 năm thi công trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, ngày 29-3-2000, cầu quay sông Hàn được khánh thành. Ngày vui năm ấy làm rộn ràng cả thành phố. Đúng thời khắc quan trọng nhất, nhịp chính của cây cầu từ vị trí vuông góc dần xoay nối nhịp. Tôi may mắn là một trong những người đầu tiên sải bước trên câu cầu mới sang bờ bên kia. Trong khung cảnh náo nhiệt, tôi cố nán lại lan can cầu nhìn về phía tây. Cách nơi tôi đứng không xa lắm, chiếc phà nhiều thập kỷ đưa người qua lại sông Hàn lúc này đang neo tại bến. Niềm vui hoà quyện với hoài niệm làm tôi không nén nổi cảm cảm xúc. Giữa khung cảnh đất trời và lòng người đang náo nức với thời khắc đổi thay lịch sử, chiếc phà như lặng lẽ hiểu rằng mình vừa hoàn thành một sứ mệnh sau những tháng năm chở đầy sự bao dung vượt qua mưa nắng, bão dông…

Có cây cầu mới sông Hàn, TP Đà Nẵng như bừng tỉnh, vươn vai sải bước về phía biển. Hàng loạt công trình cơ sở hạ tầng mọc lên, bờ đông sông Hàn thay đổi chóng vánh làm cho chính người dân thành phố còn phải ngỡ ngàng, huống chi du khách thập phương. Khu nhà chồ cùng những dãy nhà nhếch nhác, tạm bợ dọc bờ sông nhường chỗ cho tuyến đường ven sông (nay là đường Trần Hưng Đạo) diễm lệ. Quận Sơn Trà thay da đổi thịt, hoà cùng với Hải Châu, Thanh Khê, Ngũ Hành Sơn… làm nên một diện mạo hoàn toàn mởi mẻ, đầy xuân sắc cho đô thị Đà Nẵng xứng tầm với vị thế mới.

Cầu sông Hàn có một vị trí đặc biệt trong lòng người dân Đà Nẵng là vì vậy!

Khoảng 3 năm sau, ngày 16-1-2003, Đà Nẵng lại khởi công xây dựng cây cầu mới. Khánh thành vào giữa năm 2009, cầu Thuận Phước là cầu treo dây võng dài nhất Việt Nam và cũng được xem là cây cầu đẹp nhất nước bởi vị trí và kiến trúc độc đáo. Có người ví cầu Thuận Phước như một dải lụa nối hai bờ sông Hàn tại cửa sông, càng lung linh, huyền ảo và lộng lẫy vào ban đêm, nhất là vào dịp thi trình diễn pháo hoa quốc tế. Cây cầu này nối đường ven biển Nguyễn Tất Thành vượt qua cửa sông tiếp giáp các tuyến đường du lịch nổi tiếng Hoàng Sa – Trường Sa vào đến tận Hội An (Quảng Nam).



Cầu Thuận Phước.

Trong 2 năm 2009 và 2010, Thành Phố Đà Nẵng lại tiếp tục khởi công thêm nhiều cây cầu nữa mà dù chưa được khánh thành đã có những dấu ấn thật đặc biệt. Đó là Cầu Rồng và cầu mới Trần Thị Lý được thiết kế, thi công với hình dáng kiến trúc, giải pháp kết cấu độc đáo. Cầu Rồng là sản phẩm do Công ty tư vấn Louis Berger Group, Inc.(Mỹ) đã vượt qua 17 phương án của các Công ty khác đến từ Nhật, Đức và Việt Nam, thiết kế trên ý tưởng thể hiện hình dáng rồng đang bay qua sông Hàn hướng ra biển lớn, đang được cơ quan chức năng Đà Nẵng tiến hành các thủ tục đăng ký kỷ lục Guinness. Còn cầu mới Trần Thị Lý do nhà thiết kế danh tiếng của Hà Lan WSP Finland thực hiện sau khi vượt qua cuộc thi thiết kế quốc tế với sự tham dự của nhiều đơn vị đến từ Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam... Kết cấu trụ tháp cao 145m so với mặt sông cùng hệ thống cáp dây văng tạo nên hình ảnh một cánh buồm căng gió đang vươn ra khơi xa. Với phương án kiến trúc này, cầu mới Trần Thị Lý là cây cầu thứ hai trên thế giới có kết cấu và hình dáng độc đáo. Chỉ thời gian ngắn nữa thôi, cả hai cây cầu này sẽ hoàn thành đúng vào dịp kỷ niệm 38 năm giải phóng Đà Nẵng…



Cầu Rồng.

Và không chỉ có vậy, cùng với cầu sông Hàn, cầu Thuận Phước, cầu Rồng, cầu Trần Thị Lý, trong hành trình hơn 15 năm xây dựng Đà Nẵng đã và sẽ có thêm nhiều cây cầu mà sứ mệnh của mỗi cây cầu đều gắn liền với sự phát triển, mở rộng đô thị về phía đông nam, phía tây nam thành phố. Đó là cầu Tuyên Sơn, cầu mới Nguyễn Tri Phương, cầu Hoà Xuân, cầu bắc qua sông Cái, cầu Cẩm Lệ… Sự hiện hữu của những cây cầu ấy cùng với sự phát triển đột phá về cơ sở hạ tầng, đã làm cho gương mặt đô thị Đà Nẵng ngày càng khang trang, diễm lệ, xứng tầm với vai trò thành phố thủ phủ miền Trung -Tây Nguyên.

Nhớ từ đầu năm 2012, trong lần chuyện trò với Phó Chủ tịch UBNDTP Nguyễn Ngọc Tuấn, tôi rất vui khi biết lãnh đạo TP Đà Nẵng sẽ giữ lại cầu Nguyễn Văn Trỗi. Không lâu sau đó, Bí thư Thành uỷ Nguyễn Bá Thanh chỉ đạo nghiên cứu giữ lại cây cầu có kết cấu dạng cầu dàn thép poni với kiến trúc khá đẹp này và biến thành cầu đi bộ, đồng thời bố trí cảnh quan phù hợp để người dân và du khách có thể dừng trên cầu nghỉ ngơi, vãn cảnh sông Hàn cùng vẻ đẹp của cầu Rồng và cầu Trần Thị Lý (mới). Việc giữ lại cầu Nguyễn Văn Trỗi vừa như một chứng nhân lịch sử cho bao thăng trầm, đổi thay của quê hương, vừa như một công trình phục vụ du lịch được người dân bày tỏ sự đồng tình ủng hộ. Đà Nẵng từng được cả nước biết đến về sự đột phá trong việc tìm tòi, dựng xây cái mới, hướng tới cái đẹp, nhưng cũng biết lắng nghe để nâng niu gìn giữ những gì thuộc về lịch sử văn hoá với tất cả sự cầu thị…



Cầu Trần Thị Lý.

Cảm xúc từ những cây cầu, cùng với sự đổi thay ngỡ ngàng của diện mạo thành phố trong hơn thập kỷ qua đã tạo hứng khởi cho nhiều tác phẩm báo chí, văn học, âm nhạc và hội hoạ… Hàng ngày thả bách bộ trên đường Bạch Đằng hoặc lang thang trên biển Mỹ Khê, biển Phạm Văn Đồng, ai cũng thấy yêu hơn thành phố quê hương mình khi nghe những lời hát say đắm lòng người: “Rồi một ngày cầu mới sẽ bắc qua/ Đường Bạch Đằng sánh vai cùng sông Hàn tình tự” (Sông Hàn tuổi 18, nhạc Minh Khang, thơ Bùi Công Minh); “Dòng sông Hàn dịu êm/ nước trong xanh hiền hoà/ cây cầu nghiêng soi bóng/ in hình ai trên sông” (Thành phố đầu biển cuối sông - nhạc Minh Đức, thơ Nguyễn Văn Soong); “Ai bắc một chiếc cầu/ Ai nối nhịp đôi bờ/ Để giờ soi bóng một riêng tôi (Sông Hàn tình yêu của tôi – An Thuyên”… Xúc cảm từ những cây cầu, cũng đã cho tôi viết nên Giấc mơ Đà Nẵng: “Đà Nẵng ngỡ ngàng phố mới/ Sông Hàn ngỡ ngàng cầu giăng/ Thành phố rộng dài thêm mãi/ Sắc hoa nở bừng phố quen”. Bài thơ nho nhỏ này may mắn được nhạc sĩ Quỳnh Hợp (TPHCM) phổ thành bài nhạc “Xôn xao Đà Nẵng” và được trình diễn trong đêm pháo hoa quốc tế Đà Nẵng năm 2011 đã nói hộ lòng thương mến đậm đà của tôi sau nhiều thập niên sống và làm việc ở thành phố này… 

“Tôi yêu Đà Nẵng” – nhiều người không kìm nén được cảm xúc đã thốt lên bằng lời như vậy. Họ là dân cư ngụ hay khách thập phương, điều đó không quan trọng. Cái đáng yêu ở chỗ là tình yêu của họ trong sáng hồn nhiên và rất chân thành. Còn một niềm yêu khác, với Đà Nẵng, mà ai cũng hiểu, như ai đó đã nói rằng như “gừng cay, muối mặn”; như “qua bao lận đận mới hiểu được lòng nhau”… Phải đi qua cái thuở ban đầu xa cũ với bao gian nan thiếu thốn mới thấu hiểu hết, mới biết quý trọng và nâng niu những gì đang có. Vâng! Tình yêu đối với thành phố này, về những nhịp cầu diễm lệ và mộng mơ, sẽ tha thiết, đằm sâu như ai đó ngày nào từng cách trở đò giang, lóc cóc đạp xe ướt đẫm mồ hôi vẫn chưa đến được bên ni, chưa kịp về bên nớ; như người yêu nhau từng háo hức đợi cho cây cầu sông Hàn nối nhịp để đưa em sang bên ấy, lang thang trong đêm phố xá lung linh rồi ngồi bên nhau, bên biển đợi mặt trời lên…

Du lịch tâm linh không phải để cướp ấn

Du lịch tâm linh - du lịch của đức tin là hướng đi quan trọng của du lịch châu Á. Tuy nhiên, tại Việt Nam, hình thức này còn sơ khai và nhiều bất ổn.  

 

Tại đền Trần, Nam Định, đã nhiều năm diễn ra cảnh người đi lễ tìm mọi cách cướp bằng được lá ấn - Ảnh: Đức Văn

 

Khám phá giá trị

Con đường Saint James ở Tây Ban Nha không còn như nó thời Trung cổ nữa. Cách đây nhiều thế kỷ, đó là con đường của những tín đồ. Họ đổ về ngôi mộ thánh ở đó để rồi hy vọng mình sẽ được sống trong một thế giới tốt hơn sau khi chết. Niềm tin ấy giúp các tín đồ ngoan đạo hơn trong suốt đêm trường hà khắc thời Trung cổ. Còn giờ đây, dòng người đổ về Saint James đa dạng hơn nhiều. “Không chỉ những người hành hương Công giáo mà còn cả Phật tử, Thần giáo, Luther, Calvin và người theo đạo Kito giáo đến đây tìm kiếm trải nghiệm”, ông Jose Paz Gestoso cho biết tại Hội nghị quốc tế về du lịch tâm linh vì sự phát triển bền vững tổ chức tại Ninh Bình hôm qua (21.11). Ông là người đã giữ nhiều vị trí quan trọng trong ngành du lịch Tây Ban Nha suốt nhiều năm.

Những cuộc du hành tới Saint James như vậy, theo ông, chính là du lịch tâm linh. Một cách cụ thể, những chuyến đi đó, theo ông Jose là cuộc khám phá các địa điểm của lịch sử, tình cảm và văn hóa. Nó dẫn khách hành hương đến khám phá các giá trị, khám phá bản thân. Họ đến đó với bạn đồng hành, với cư dân địa phương - những người sẽ tạo điều kiện cho họ tương tác, quay ngược lại thời gian.

Tương tự như vậy, tại Thái Lan, World Weavers đã tổ chức chương trình “Trải nghiệm tu hành trong một tháng”. Doanh nghiệp này còn tổ chức “Trải nghiệm theo đạo Hồi trong một tháng” tại Thổ Nhĩ Kỳ. Ông Ben Bowler, sáng lập World Weavers thậm chí còn được gọi là “doanh nhân của đức tin”.

 

 

Du lịch tâm linh dứt khoát phải vượt trên sự ích kỷ cá nhân để hướng tới suy nghĩ tích cực, lành mạnh, bao dung và đoàn kết   TS Daniel H.Olsen

 

Ông Zoltan Somogyu, Phó tổng thư ký Tổ chức Du lịch thế giới, cho biết: “Trong xu hướng phát triển du lịch thế giới, du lịch tâm linh tiếp tục được nhấn mạnh và trở thành một phần trọng tâm của ngành du lịch”. 

Vượt lên trên sự ích kỷ

Theo ông Nguyễn Văn Tuấn, Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch: “Ở Việt Nam, khách du lịch tâm  linh chiếm một tỷ lệ khá lớn. Trong số 32,5 triệu khách du lịch nội địa năm 2012 chỉ tính riêng số khách đến các điểm tâm linh đã có khoảng 13,5 triệu lượt người”. Tuy nhiên, cũng theo ông Tuấn, khách quốc tế đến Việt Nam với mục đích tâm linh không nhiều. Trong số 6,8 triệu lượt khách đến Việt Nam năm 2012, chỉ có khoảng 12% đến các điểm du lịch tâm linh.

Thời gian lưu trú của du lịch tâm linh cũng rất thấp. Theo con số của Tổng cục Du lịch, thời gian lưu trú dài nhất của du lịch tâm linh cũng chỉ là 1,8 ngày. Nhưng với thời gian này, một mình du lịch tâm linh cũng không đạt được. Nó phải kết hợp với các mục đích khác như nghỉ dưỡng, sinh thái.

Cũng theo ông Tuấn, chi tiêu của phần lớn khách du lịch tại các điểm tâm linh thường thấp. Chủ yếu đó là chi phí cho các hoạt động phục vụ tế lễ, cầu nguyện, chiêm bái.

 

 

Hội nghị quốc tế về du lịch tâm linh vì sự phát triển bền vững do Bộ VH-TT-DL phối hợp với Tổ chức Du lịch thế giới và UBND tỉnh Ninh Bình tổ chức với sự tham dự của trên 300 đại biểu, trong đó khoảng 150 đại biểu quốc tế.

 

Từ những ví dụ này có thể thấy tại Việt Nam, du lịch tâm linh hiện còn đang ở mức “lạch bạch”. Nhưng quan trọng hơn, chúng ta chưa có những bảo đảm bền vững cho du lịch tâm linh. Chẳng hạn, việc bảo vệ môi trường, việc không khai thác quá tải, không tái đầu tư lại cho các di sản văn hóa, di sản thiên nhiên. Hãy nhìn những cuộc hành hương vào mùa lễ hội xuân. Đây là thời điểm mà ứng xử với di sản, kết nối cộng đồng bộc lộ yếu kém rõ rệt nhất.

Ở chùa Hương, tình trạng quá tải đã kéo dài trong nhiều năm. Vào những ngày chính hội, du khách chen chúc, giẫm đạp nhau. Rác xả trên dòng suối. Tiền lẻ ném bừa bãi. Giá cả nhảy vọt. Tại đền Trần, Nam Định, đã nhiều năm diễn ra cảnh người đi lễ đạp lên nhau, trèo lên cây, tìm mọi cách cướp bằng được lá ấn. Chắc chắn đó không phải là trải nghiệm quá khứ. Càng không phải một trải nghiệm có tính liên kết cộng đồng. Trong khi đó, theo TS Daniel H.Olsen: “Du lịch tâm linh dứt khoát phải vượt trên sự ích kỷ cá nhân để hướng tới suy nghĩ tích cực, lành mạnh, bao dung và đoàn kết”.

“Ngành du lịch cần nâng tầm để có ý nghĩa và toàn diện hơn. Nếu các nhà lãnh đạo ngành du lịch chỉ nói về giá trị tiền tệ của du lịch, thì ngành du lịch sẽ không bao giờ nâng tầm lên được”, đại biểu Imtiaz Muqbil -Giám đốc điều hành trang tin du lịch Travel Impact Newswire (Thái Lan) nhận định.

Với lời khuyên này, có lẽ các lãnh đạo cần nhìn lại du lịch tâm linh của địa phương mình. Theo đó, nguồn thu từ tiền lễ, tiền bán ấn tuy nhiều nhưng không phải là điều tối thượng. Việc thổi phồng giá trị của một lá ấn không đem lại hiệu quả bền vững về văn hóa. Việc giáo dục để nâng cao ứng xử cần được làm thường xuyên cho cả du khách lẫn hướng dẫn viên du lịch. Có như thế, du lịch tâm linh trong nước mới có thể bớt chông chênh dần.